De Federal Bureau of Investigation (FBI) heeft meer bevoegdheden gekregen. De Senaat stemde in met een wetswijziging van de Patriot Act waarmee de opsporings- en inlichtingendienst het surfgedrag van burgers mag opvragen, zonder dat ze daarvoor een bevelschrift van de rechter nodig heeft. Critici vrezen dat de dienst hiermee een te machtig wapen in handen heeft gekregen.
De USA Patriot Act is een acroniem voor Uniting and Strengthening America by Providing Appropriate Tools Required to Intercept and Obstruct Terrorism Act. Het wetsvoorstel werd vlak na de aanslagen van 9/11 ingevoerd en is de opvolger van de Foreign Intelligence Surveillance Act (FISA). De Patriot Act geeft de Amerikaanse veiligheidsdiensten verregaande toestemming om burgers en terreurverdachten in binnen- en buitenland af te luisteren. Daarbij gaat het niet alleen om Amerikaanse burgers, maar ook ingezetenen van andere landen. Niet-Amerikanen worden door de wet strenger in de gaten gehouden.
Iedere vorm van communicatie, waarvan de overheid vermoedt dat er terroristische activiteiten mee worden ontplooid, mag onderschept worden. Deze informatie mag bovendien met andere overheidsinstanties gedeeld worden. Daarnaast regelt de Patriot Act dat de buitengrenzen van Amerika strenger gecontroleerd worden en daar geld voor wordt vrijgemaakt, slachtoffers van terrorisme financiële compensatie ontvangen en witwas- en smokkelpraktijken strenger bestraft worden. Misdrijven als een aanval op het openbaar vervoer, hacken van computers en (financieel of ideologisch) steunen van terroristen vallen met de wet onder de noemer terrorisme.
Een ander wezenlijk element dat de Patriot Act regelt is dat een National Security Letter (NSL) meer impact heeft. Een NSL is een dagvaarding van de overheid dat een bedrijf de plicht heeft om vertrouwelijk informatie van zijn klanten te overhandigen aan veiligheidsdiensten, zonder dat daar een gerechtelijk bevel voor nodig is. Het bedrijf dat de NSL ontvangt mag zijn klanten daarvan niet op de hoogte brengen. Overtreedt hij dit spreekverbod, dan riskeert hij een gevangenisstraf wegens het steunen van terrorisme. Ieder bedrijf dat onder Amerikaanse vlag opereert, ook al is het niet op Amerikaanse bodem gevestigd (dus ook bijvoorbeeld het kantoor van Google in Dublin), kan hier aan gehouden worden.
Zoals je ziet geeft de Patriot Act Amerikaanse opsporings- en inlichtingendiensten verregaande bevoegdheden om terrorismeverdachten te monitoren. Deze instanties kregen afgelopen week een nieuw machtsmiddel. De Amerikaanse Senaat stemde afgelopen week in met een wetswijziging waarmee veiligheidsdiensten de browsegeschiedenis van verdachten mogen opvragen zonder gerechtelijk bevel. De rechter vormt dus niet langer een juridisch obstakel om dit soort praktijken tegen te houden.
De Republikeinse Senator van de staat Kentucky Mitch McConnell kwam met het voorstel om de Patriot Act op dit punt te wijzigen. Senatoren Ron Wyden (Democraat, Oregon) en Steve Daines (Republikein, Montana) probeerden de wetswijziging tegen te houden door een amendement op tafel te leggen, maar hadden daarvoor onvoldoende steun. Dat komt omdat verschillende senatoren die met het amendement ingestemd zouden hebben, fysiek niet aanwezig waren in de Senaat, waaronder Bernie Sanders. Tevens stemden een groep van 9 Democraten tegen het amendement. Al met al kwam de wetswijziging van de Democraten één stem tekort om het oorspronkelijk voorstel van Senator McConnell te blokkeren.
De wetswijziging van de Patriot Act roept veel weerzin op bij activisten. Zij vrezen dat de overheid een te machtig wapen overhandigt aan veiligheidsdiensten. Onze privacy was al niet gewaarborgd met de Patriot Act, nu is nog bedroefder gesteld. De wetswijziging komt bovendien in een tijd dat het internetgebruik hoger is dan ooit tevoren. Door de coronapandemie staat privacy wereldwijd wederom hoog op de agenda.
Privacyactivisten vrezen dat de bevoegdheid om onze browsegeschiedenis op te vragen zonder gerechtelijk bevel, de overheid iedereen hard kan aanpakken waarvan ze meent dat ze een bedreiging vormen. “De Patriot Act zou in zijn geheel ingetrokken moeten worden, in brand gestoken en begraven worden”, zo vertelt Evan Greer van belangengroep Fight for the Future. “Het is een van de ergste wetten die in de afgelopen eeuw is aangenomen. Er is geen enkel bewijs dat de massasurveillance die het wetsvoorstel mogelijk maakt ooit één mensenleven heeft gered.”
Dayton Young, een collega van Greer, vult haar aan: “De Senaat heeft luid en duidelijk kenbaar gemaakt dat het bespioneren van Amerikaanse burgers het doel is van de Patriot, zonder dat een gerechtelijk bevel of eerlijk proces noodzakelijk is. Iedere wetgever die meer bevoegdheden toekent aan de Patriot Act, stemt daarmee tegen onze vrijheden die in de grondwet zijn vastgelegd. En dat is allesbehalve patriottisch.”
