VNG Realisatie publiceerde samen met Stichting Stedenlink het rapport “Regie op data uit de stad”, Het is een verkennend onderzoek naar het gebruik van data ‘uit de stad’ door gemeenten. Gemeenten kunnen het rapport ook gebruiken als handreiking: hoe kunnen zij deze data op een slimme manier organiseren en delen?
Gemeenten hebben behoefte aan strategie om hun ICT en datamanagement zodanig in te richten dat zij data doelgericht, efficiënt en veilig kunnen delen en inzetten voor hun doelstellingen. Initiatieven zijn er volop, maar hoe houd je als gemeente de regie in handen? In dit onderzoek zijn vier gemeenten met dataplatforms onderzocht: Eersel, Helmond, Utrecht en Zwolle. Daarnaast bevat het praktijkvoorbeelden uit Den Haag, Enschede, Hilversum, Kopenhagen en Rotterdam.
Er blijken grote verschillen te bestaan tussen hoe gemeenten omgaan met data en dataplatforms. Van een intern dataplatform, alleen bedoeld voor gebruik door de gemeente zelf, tot een data ecosysteem, waar publieke en private partijen data uitwisselen voor de aanpak van maatschappelijke opgaven.
Gemeenten hanteren grofweg vier verschillende routes. Sommige gemeenten werken ‘van buiten naar binnen’, waarbij zij met externe partners tal van smart city-toepassingen realiseren. Andere gemeenten kiezen voor ‘van binnen naar buiten’, waarbij de taken van de gemeente centraal staan en data-oplossingen als aanvullend instrument worden gezien. De derde route, ‘van beide kanten’, combineert beide invalshoeken. Een vierde route is de ‘Nul-optie’, waarbij de gemeente een afwachtende rol aanneemt en het ontwikkelen van dataplatforms aan de markt overlaat. De voor- en nadelen van de routes komen in het rapport uitgebreid aan bod.
Veel aandacht gaat uit naar concrete dataprojecten. De gemeente Eersel werkt bijvoorbeeld sinds 2016 aan datagedreven oplossingen voor de monitoring van luchtkwaliteit, verkeers- en parkeerdruk, de groenvoorziening en watermanagement. Het besparen van energie en het verminderen van CO2-uitstoot behoren hierbij tot de doelstellingen. De gemeente Zwolle zet data in om vraagstukken rond vervoer, gezondheid en veiligheid op te lossen. In de wijk Stadhagen werd met partners als het RIVM en het KNMI samengewerkt in het project Senshagen, waarbij inwoners met sensoren op hun woningen het effect van vuurwerk op de luchtkwaliteit maten.
Twee zaken zijn volgens de onderzoekers essentieel voor gemeentelijke regie op data. Ten eerste een solide digitaal fundament, dat bestaat uit de elementen kennis, capaciteit, coördinatie, governance en digitale infrastructuur. Ten tweede een werkend gemeentelijk data ecosysteem, dat met een juiste balans tussen markt, burgers, kennisinstellingen en overheid bijdraagt aan de maatschappelijke opgaven waar gemeenten voor staan.
Het rapport bouwt voort op de traditie van Stichting Stedenlink, die zich richtte op digitalisering en open glasvezelinfrastructuren in gemeenten. Sinds een paar jaar is de stichting niet meer actief. Met dit rapport publiceert de stichting een laatste handreiking voor gemeenten. Namens de stichting nam Rob Bots, strategisch adviseur informatisering van de gemeente Tilburg, het eerste exemplaar in ontvangst.
Bekijk hier het rapport 'Regie op data uit de stad'
Dit nieuwsbericht is ook te vinden in het dossier Digitale transformatie
