Het VN Mensenrechtencomité heeft tijdens een sessie in Genève haar zorgen geuit over de nieuwe Nederlandse Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv, ‘Sleepwet’) en het wetsvoorstel voor inzage van medische dossiers door zorgverzekeraars. De privacygerelateerde kwesties waren onderdeel van een beoordeling van Nederland als een van de betrokken partijen bij het VN Mensenrechtenverdrag.
Ieder land dat betrokken is bij het VN Mensenrechtenverdrag moet zich periodiek verantwoorden aan het comité. De laatste keer dat Nederland dat moest doen, was in 2009. De Nederlandse regering kreeg toen kritiek van het comité vanwege het voornemen om vingerafdrukken op te slaan onder de nieuwe Paspoortwet.
Als input voor de huidige beoordeling van Nederland door het comité, diende privacyvoorvechter Privacy First in 2016 een rapportage in en vulde deze recentelijk aan. In deze rapportage kwamen verschillende kwesties aan de orde, waarvan er uiteindelijk vier besproken werden tijdens de beoordeling: de Sleepwet (die inlichtingen- en veiligheidsdiensten meer opsporingsbevoegdheden geeft), het wetsvoorstel voor de inzage van medische dossiers door zorgverzekeraars, de afschaffing van het referendum en plannen voor invoering van een grenscontrole-camerasysteem.
Alleen de eerste twee kwesties werden meegenomen in het eindoordeel van het comité. Andere kwesties zoals nummerplaatherkenning en PSD2-betaalwetgeving waren ook door Privacy First aangekaart, maar werden niet besproken in Genève.
De Sleepwet moet volgens het comité worden herzien, omdat deze wet nieuwe mogelijkheden schept voor grootschalige interceptie, hacking en de verlenging van bewaartermijnen. Bovendien zou sprake zijn van gebrekkige mogelijkheden om klachten in te dienen en zouden de onafhankelijkheid en effectiviteit van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) en de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) moeten worden versterkt.
Wat betreft het wetsvoorstel voor inzage van medische dossiers door zorgverzekeraars besloot het comité dat het inzien van medische dossiers alleen mogelijk moet zijn na toestemming van een patiënt. Er zou volgens het comité ook een opt-out register moeten zijn, voor patiënten die niet willen dat hun dossier wordt ingezien. Het betreffende wetsvoorstel was formeel al eerder ingetrokken, maar in praktijk konden zorgverzekeraars nog steeds dossiers van patiënten inzien zonder toestemming. Die praktijk moet volgens het comité gelijk stoppen.
Privacy First heeft laten weten toe te willen zien op de implementatie van de aanbevelingen van het comité.
