Door de corona-uitbraak is er veel veranderd in ons land. Om met de veranderingen om te gaan, hebben ook criminelen hun werkwijze aangepast. En dat is te merken in de criminaliteitscijfers: criminelen verschuiven hun werk van fysieke naar digitale criminaliteit. Sinds september is door de tweede golf en bijbehorende maatregelen het aantal cybercrime-misdrijven verdubbeld ten opzichte van 2019.
De toename in cybercriminaliteit gaat gelijk op met de veranderingen in het coronabeleid van de Nederlandse overheid. Zo werd eind maart de intelligente lockdown ingelast, en nam vanaf april het aantal cybercrime-meldingen sterk toe. In mei van dit jaar was een zeer sterke stijging in het aantal gemelde cybercrime-incidenten.
In de zomer werden versoepelingen van kracht, waarna internetcriminaliteit afnam. In september, toen de tweede golf zijn intrede had, werd de toename in meldingen van online oplichting opnieuw sterker: +113,5% ten opzichte van 2019. Ook in de maanden oktober en november, waarin aangescherpte maatregelen werden aangekondigd, verdubbelde het aantal cybercrime-meldingen ten opzichte van 2019 (+97,4% en +93,5%).
Opvallend: terwijl er steeds meer internetcriminaliteit wordt gemeld, is het aantal inbraken al bijna het hele jaar lager dan in 2019. Dit komt waarschijnlijk door het vele thuiswerken. Nederlanders zijn meer thuis, wat inbreken bemoeilijkt. Tegelijkertijd zijn mensen vaker online, bijvoorbeeld om te werken, met naasten af te spreken of te winkelen. Dit biedt kansen voor cybercriminelen.
In Nederland werden in de periode van januari tot en met november 2020 5,6 cybercrime-incidenten geregistreerd per 10.000 inwoners. Noord-Hollanders werden relatief gezien het vaakst slachtoffer van online criminelen. Per 10.000 Noord-Hollanders werden 9,2 meldingen van online oplichting geregistreerd bij de politie.
Uit de cijfers blijkt zelfs dat cybercrime (2.657 incidenten) hier vaker voorkwam dan inbraken (2.600 incidenten). Ook in de provincie Groningen vond deze trend plaats. Hier ging het om 481 digitale misdrijven en 362 inbraken.
In Zuid-Holland loopt men in 2020 de minste kans om slachtoffer te worden van internetcriminelen: per 10.000 inwoners werden daar 4 meldingen gedaan van een digitale misdaad.
Tijdens de tweede golf nam het aantal meldingen van internetcriminaliteit in Gelderland het sterkst toe, met maar liefst 231,6% ten opzichte van een jaar eerder. Gelderlanders kregen in september tot en met november 2020 252 keer te maken met cybercrime, terwijl dit een jaar eerder nog ging om 76 meldingen.
Ook in zes andere provincies is het aantal meldingen van cybercriminaliteit in het najaar van 2020 minstens verdubbeld ten opzichte van 2019. In Flevoland steeg tijdens de tweede golf het aantal meldingen van cybercrimes het minst sterk (8,6%).
Ten opzichte van 2019 nam het aantal cybercrimes dit jaar toe in 243 gemeenten (68,5% van alle Nederlandse gemeenten). Tussen gemeenten zijn er verschillen. Zo werden er dit jaar in het Noord-Hollandse Laren – relatief gezien – de meeste meldingen gedaan van online oplichting: 18,6 per 10.000 inwoners. Ter vergelijking: landelijk gezien werden er 5,6 cybercrimes per 10.000 inwoners gemeld.
Door inwoners van Rozendaal, Schiermonnikoog en Vlieland werden geen meldingen gedaan van online misdrijven in 2020. Ook in de gemeenten Heeze-Leende en Bunschoten lijken inwoners relatief veilig: hier ligt het aantal geregistreerde cybercrime-incidenten lager dan 1 per 10.000 inwoners.
Van september tot en met november 2020 werden inwoners van specifieke gemeenten relatief gezien vaker getroffen dan anderen. In Wijk bij Duurstede werden de meeste cybercrimes geregistreerd tijdens de tweede Covid-19 golf: 6,3 per 10.000 inwoners.
Daarmee werden in die gemeente meer meldingen gedaan van digitale oplichters in drie maanden tijd dan in 70% van alle Nederlandse gemeenten over heel 2020. Ook ligt dit aandeel veel hoger dan het gemiddelde van ons land: 1,6 cybercrime-meldingen per 10.000 Nederlanders.
Tijdens de tweede golf, in het najaar van 2020, werden in 29,3% van de gemeenten meer incidenten van online oplichting dan inbraken gemeld bij de politie. In totaal geldt dit voor 104 gemeenten. Met name in Noord-Holland, Friesland, Groningen en een gebied rond Tilburg was het verschil tussen inbraken en cybercrimes merkbaar.
In een jaar waarin door het coronavirus veel veranderde, hebben ook criminelen zich aangepast op de omstandigheden. Hoe is dit te zien in de cijfers over cybercrimes en inbraken?
Om die vraag te beantwoorden, analyseerde VPNGids.nl politiedata over 2019 en 2020. Hierbij werd gekeken naar het aantal geregistreerde cybercrime-incidenten en het aantal inbraakmeldingen.
