Op grond van artikel 77, eerste lid, van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) heeft iedere betrokkene het recht om een klacht in te dienen bij Autoriteit Persoonsgegevens (AP) indien hij vindt dat de AVG wordt geschonden bij de verwerking van zijn persoonsgegevens. Volgens artikel 57, eerste lid, aanhef en onder f, AVG behoort het behandelen van klachten tot de taken van de AP en onderzoekt de AP de klacht in de mate waarin dat gepast is. Daarnaast stelt de AP de klager binnen redelijke termijn in kennis van de vooruitgang en de resultaten van het onderzoek, met name indien verder onderzoek of coördinatie met een andere toezichthoudende autoriteit noodzakelijk is.
Auteur: Anke van de Laar
Uit artikel 57, eerste lid, aanhef en onder f, AVG volgt dat door de AP op elke klacht (inhoudelijk) moet worden gereageerd. De AP ontvangt veel klachten. Ten aanzien van een deel van die klachten zal snel duidelijk zijn dat sprake is van een overtreding van de AVG. De AP gaat dan in beginsel over tot handhavend optreden. In een aantal andere gevallen zal snel duidelijk zijn dat geen sprake is van een overtreding van de AVG. De AP zal de klacht dan afwijzen. Er is echter ook een categorie gevallen waarin na een eerste beoordeling niet direct is vast te stellen of sprake is van een overtreding maar waarin wel sprake is van voldoende aanwijzingen dat dat het geval zou kunnen zijn. Mede vanwege het feit dat de middelen van de AP beperkt zijn en het ‘toezichtsveld veelomvattend’, kunnen niet alle klachten in de laatstgenoemde categorie aan een uitgebreid(er) onderzoek worden onderworpen. In de Memorie van Toelichting bij de Uitvoeringswet AVG (Kamerstukken II 2017/18, 34 851, nr. 3, p. 28) is aangegeven dat het de AP vrij staat om bij het behandelen van klachten een afweging te maken ten aanzien van de intensiteit van het onderzoek dat op een klacht volgt. In dat kader heeft de AP op 20 september jl. beleidsregels vastgesteld met betrekking tot prioritering van klachtenonderzoek. Deze beleidsregels zijn, voorzien van een toelichting, gepubliceerd in de Staatscourant van 1 oktober jl.
In situaties waarin nader onderzoek nodig is om vast te stellen of sprake is van een overtreding van de AVG, stelt de AP zichzelf de volgende vragen:
Hoe schadelijk is de vermeende overtreding voor de betrokkene(n)?
De AP kijkt naar de aard van de persoonsgegevens (bijzondere categorieën of niet?), de aard van de overtreding (ernstig of minder ernstig, incidenteel of structureel?) en de schadelijkheid (niet alleen financiële schade).
Wat is de omvang en de bredere maatschappelijke betekenis van een eventueel optreden van de AP?
De AP kijkt naar de kring van betrokkenen (zijn enkelen of velen getroffen en in welke mate? Is sprake van een grensoverschrijdend karakter?). Bij de uitleg van het criterium ‘bredere maatschappelijke betekenis’ is relevant of sprake is van een door de AP jaarlijks bekend gemaakt aandachtspunt in het Toezichtskader. Die aandachtspunten zijn kort gezegd: verwerking van persoonsgegevens door overheden en in de zorg, handel in persoonsgegevens, niet-gemelde datalekken en datalekken die veroorzaakt zijn door ernstige tekortkomingen in de beveiliging.
In hoeverre is de AP in staat doeltreffend en doelmatig op te treden?
De AP richt zich bij de behandeling van klachten primair op het bereiken van normconform gedrag. Ten aanzien van doeltreffendheid zal worden ingeschat welk (handhavings)instrument geschikt is om op het korte termijn het gewenste effect te bereiken. Ook informele interventies zoals een telefonische confrontatie, een normoverdragend gesprek, een (openbare) waarschuwingsbrief of bemiddeling kunnen effectief zijn. Ten aanzien van doelmatigheid zal worden afgewogen of een nader onderzoek mogelijk is met de beschikbare menskracht en toegekende financiële middelen. Deze zullen evenwichtig verdeeld moeten worden over alle nader te onderzoeken klachten.
Er is geen sprake van cumulatieve prioriteringscriteria. Wel volgt uit de toelichting op de beleidsregels dat als een klacht op meerdere criteria hoog schoort, er eerder aanleiding bestaat voor een nader onderzoek en als een klacht op één criterium laag scoort dat al aanleiding kan zijn om nader onderzoek achterwege te laten. Daar staat tegenover dat als sprake is van bijzondere omstandigheden ook een nader onderzoek kan worden gestart als een klacht op alle criteria laag scoort.
Vraagt u de AP om op te treden tegen een vermeende schending van de AVG zonder dat u betrokkene bent in de zin van de AVG? Dan is de beleidsregel van overeenkomstige toepassing. Dat geldt ook voor verzoeken om handhaving over sectorale wetgeving (waarbij de AP als toezichthouder is aangewezen zoals ten aanzien van enkele artikelen in de Telecommunicatiewet), welke verzoeken niet als klacht in de zin van de AVG kunnen worden aangemerkt.
Dit artikel is ook te vinden in het dossier AVG
