Algemene voorwaarden, privacyverklaringen en cookiemeldingen staan bekend om hun ingewikkelde, juridische taal en ellenlange teksten. Dus wie leest ze eigenlijk echt nog aandachtig van A tot Z door?
Auteur: David Janssen
Om te achterhalen of het beeld dat we hebben klopt, zijn die documenten van 34 verschillende online bedrijven onder de loep genomen. Deze bedrijven zijn actief in verschillende velden, waaronder social media, gaming, streaming, dating, porno en in een breed scala aan online diensten, namelijk Google, Microsoft en Apple.
Allereerst zijn de algemene voorwaarden van de 34 bedrijven via hun websites verkregen. Deze zijn vervolgens geanalyseerd. Op basis van het aantal woorden is de leestijd berekend en met een leesbaarheidstool is het leesniveau van de gehele tekst bepaald.
Direct valt het op dat lang niet alle bedrijven een Nederlandstalige versie van hun algemene voorwaarden hebben. Met name in gaming ontbreken vaak Nederlandse algemene voorwaarden. En dat terwijl de doelgroep van die games toch met name kinderen betreft. Het is dus maar de vraag of zij kunnen weten waarmee ze akkoord gaan bij het spelen van die games.
Ook social media zoals Twitter, TikTok en Reddit bieden gebruikers geen voorwaarden in het Nederlands. Tot slot hebben internationale pornosites als Pornhub en xHamster hun voorwaarden niet vertaald voor Nederlandse gebruikers.
Hebben de onderzochte organisaties ingewikkelde of juist eenvoudige voorwaarden? Om ze te vergelijken, is voor alle Nederlandstalige algemene voorwaarden een moeilijkheidsgraad vastgesteld. De moeilijkheidsgraad is bepaald aan de hand van Europese taalniveaus, die lopen van A1 tot C2. Erg versimpelde teksten hebben taalniveau A1. Teksten die het lastigst te begrijpen zijn, krijgen het stempel C2.
Het gemiddelde taalniveau van Nederlanders is B1. Dat niveau kenmerkt zich door makkelijke woorden en korte, actieve zinnen. Een voorbeeld: in een tekst van niveau B1 wordt een woord zoals ‘moeilijk’ gebruikt, terwijl in teksten met een hoger taalniveau gekozen is voor ‘gecompliceerd’. Geen van de onderzochte algemene voorwaarden voldoet aan taalniveau B1: stuk voor stuk zijn ze ingewikkelder.
De meeste algemene voorwaarden hebben een taalniveau tussen B2 en C1. Slechts 4 van de 34 documenten zijn ingewikkelder dan dat. Je zou verwachten dat Google of Microsoft de meest gecompliceerde voorwaarden hebben. Zij bieden immers vele verschillende diensten aan. Toch blijkt juist datingsite Parship over de meest ingewikkelde algemene voorwaarden te beschikken. Om de tekst van Parship te begrijpen, heeft de lezer het moeilijkst gedefinieerde taalniveau nodig, namelijk C2. Daten via Parship is dus écht alleen voor hoger opgeleiden.
Van alle onderzochte categorieën beschrijft de gemiddelde datingsite hun algemene voorwaarden het vaakst in ingewikkelde taal. Lexa vereist namelijk een taalniveau C1/C2 en Happn en Second Love maken het graag ingewikkeld voor hun gebruikers met een tekst op taalniveau C1. Ook de voorwaarden van adultsite Meiden van Holland zijn op een ingewikkelde manier beschreven met een vereist taalniveau van C1/C2 om alles te snappen.
Social media platformen Whatsapp en Snapchat maken het hun gebruikers makkelijker en beschrijven hun voorwaarden in niveau B2. Gamers die Minecraft en Candy Crush spelen, moeten beschikken over datzelfde begrip van taal.
Bij Google gaan overigens per 31 maart 2020 nieuwe voorwaarden in, die naar eigen zeggen beter leesbaar zijn. Uit de leesbaarheidstest blijkt echter dat de moeilijkheidsgraad nog steeds hetzelfde is: B1/C2. In een poging de juridische taal te verduidelijken, is de tekst bovendien langer geworden. Gebruikers zijn maar liefst twee keer zo lang bezig met het lezen van de nieuwe voorwaarden.
Stel je voor dat je alle onderzochte teksten kunt begrijpen, hoe lang zou je alsnog nodig hebben om alles te lezen? Om dat te ontdekken, is uitgegaan van een leessnelheid van 250 woorden per minuut. Dat is de gemiddelde leessnelheid van Nederlanders. De algemene voorwaarden van de onderzochte organisaties bevatten gemiddeld 6.332 woorden, wat neerkomt op een leestijd van ruim 25 minuten per document. Wil je alle 34 onderzochte teksten lezen, dan ben je bijna 14,5 uur bezig. Het verschil tussen de kortste en langste tekst blijkt groot. De ingewikkelde tekst van Meiden van Holland is de kortste met een leestijd van nog geen 4 minuten. De langste tekst is van Microsoft: met het lezen van die algemene voorwaarden ben je ruim een uur bezig.
Gebruik de selectiecriteria ‘groeperen’ of ‘kleur’ in bovenstaande interactieve visual om vergelijkingen in beeld te brengen.
*YouTube is niet opgenomen in de bovenstaande infographic omdat voor YouTube dezelfde privacy- en cookieverklaring geldt als voor Google.
Algemene voorwaarden nodigen niet uit om uitgebreid gelezen te worden. Veel gebruikers weten daardoor mogelijk niet dat het Nederlands recht lang niet altijd van toepassing is op de voorwaarden. Dat geldt uiteraard wel voor Nederlandse bedrijven zoals Videoland en Meiden van Holland. Wanneer je als Nederlandse gebruiker om wat voor reden dan ook een rechtszaak aanspant tegen een van de sociale media, dan is het mogelijk dat bijvoorbeeld het Ierse, Britse, Californische of Singaporese recht van toepassing is.
Ook de privacyverklaringen en cookiebeschrijvingen zijn onderzocht. Omdat een aantal bedrijven de informatie over cookies in de privacyverklaring heeft verwerkt en andere juist niet, is ervoor gekozen om de analyse over het geheel van beide onderdelen uit te voeren.
Van alle 33 privacy- en cookieverklaringen, waren er 15 enkel in het Engels beschikbaar. Datingapp Tinder heeft een Engelstalige privacyverklaring, maar de beschrijving over cookies is wel in het Nederlands geschreven. Voor YouTube geldt dezelfde privacy- en cookieverklaring als Google.
Het gemiddelde leesniveau waarin de teksten geschreven zijn, is C1. Het lezen van een privacyverklaring en cookiebeschrijving van een bedrijf duurt gemiddeld genomen zo’n 23 minuten.
Net als bij de algemene voorwaarden, zijn de verschillen in tekstlengte groot. De kortste tekst is afkomstig van Second Love. Slechts anderhalve minuut is nodig om de privacy- en cookiebeschrijving door te nemen. Met de informatie van Microsoft ben je als lezer veel langer bezig: bijna 2,5 uur. Parship heeft, ook op het gebied van privacy en cookies, de tekst die het lastigst te begrijpen is.
Gebruik de selectiecriteria ‘groeperen’ of ‘kleur’ in bovenstaande interactieve visual om vergelijkingen in beeld te brengen.
Dit onderzoek is uitgevoerd om erachter te komen hoe ingewikkeld en lang juridische teksten van bedrijven die online opereren zijn. De bedrijven die VPNGids onderzocht, zijn bekende en veelgebruikte online diensten binnen hun categorie. Conclusies zijn gebaseerd op de meest recente teksten die de organisaties zelf op hun website hebben gepubliceerd.
De gemiddelde leessnelheid van Nederlanders ligt tussen de 250-400 woorden. Hoe moeilijker de tekst, hoe minder snel deze gelezen wordt. Om leestijd van de onderzochte teksten in te schatten, is daarom uitgegaan van een leessnelheid van 250 woorden per minuut.
De taalniveaus zijn vastgesteld op basis van de leesniveau tool van Accessibility. Accessibility is het onafhankelijke Nederlandse expertise- en onderzoeksinstituut voor ICT-toegankelijkheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen op het gebied van internet, software en elektronische toepassingen.
Dit artikel is ook te vinden in het dossier AVG
bron: VPNGids
